Search This Blog

31/10/2012

...ને આખરે, ટારઝન કવિ બન્યો!

આ વખતે પોતાના લમણે હાથ દઈને ટારઝન જંગલમાં લીમડાના ઝાડ નીચે બેઠો છે. નૉર્મલી તો, એને જરા આડે પડખે થવું હોય તો એનાકોન્ડાનો ઉપયોગ એ ઓશિકા તરીકે કરતો.

એ ગુજરાતી મીડિયમમાં ભણ્યો હતો, પણ ઈંગ્લિશ મીડિયમમાં ભણેલા જંગલી જનાવરો વચ્ચે નામ બદલીને સ્ટાઈલો મારવા જ, મૂળ નામ 'તરૂણ'માંથી ટારઝન કરાવી નાંખ્યું હતું. આ મહાન શક્તિશાળી જંગલબોય જંગલમાં ઉછર્યો હોવા છતાં સહેજ બી જંગલી થઈ ગયો નહતો. એનું કદાવર અને માંસલ બોડી ફેન્ટમ કે સ્પાઈડર મેન કરતા વધુ વિકસેલું હતું. બ્રુસલી એના ફેમસ છ-ઈંચના પંચથી જીવલેણ મુક્કો મારી શકતો, ત્યારે ટારઝન દુશ્મનને 'ખારેકચંદ' ગુટખાનું ફક્ત એક જ પેકેટ ખવડાવી દેતો ને દુશ્મન પતી જતો. એની પેલી ફેમસ ચીસથી જંગલ આખું ધ્રુજી ઉઠતું. રોજ પરોઢિયે વહેલા ઉઠીને મીઠાના પાણીના કોગળા કરવાથી તે આવી ચીસો પાડી શકતો. ઉત્તર ગુજરાતમાંથી ઉઘરાવી લાવેલી એની પત્ની જૅઈનની ચીસો સામે ટકી રહેવા ટારઝન પ્રચંડ ચીસોની નોંધારી પ્રેક્ટિસ કરતો.

આજે એ ઢીલો પડી ગયો હતો. શક્તિ માટે એ ચ્યવનપ્રાશ ખાતો, એમાં કાંકરી આવી જતા સવારથી દાંતનો દુઃખાવો ઉપડયો હતો. વાઈફ જેઈને ટારઝનને ખાસ ભાવતી કિંગ કોબ્રાના ઈંડાની ઑમલેટ બનાવી આપી હતી. એ ઈંડા નકલી હોવાથી ટારઝનના પેટમાં 'ના કહેવાય, ના સહેવાય' બ્રાન્ડની ગરબડો શરૂ થઈ હતી. પેટ્રોલ મોંઘુ હોવાથી ગાડી વાપરવાને બદલે ટારઝન ઝાડે-ઝાડે લટકવા 'વૉલમાર્ટ'ના દોરડાં વાપરતો, પણ બબ્બે વખત ચાલુ કૂદકે દોરડું તૂટી ગયું હતું, એમાં પગમાં ત્રણ, બગલમાં એક અને દાઢી ઉપર બબ્બે ફ્રૅક્ચર આયા'તા, ત્યારથી એ જંગલમાં કાં તો ચાલવાનો આગ્રહ રાખતો ને કાં તો મીટર મુજબ હાથી કરી લેતો. એ તો સહુને યાદ છે કે, ટારઝન હંમેશા વાઘની ચામડીમાંથી બનાવેલા સૅલ્ફ-જાંગીયા વાપરવાનો આગ્રહ રાખતો, પણ હાલમાં 'ટાયગર બચાવો' આંદોલન ચાલુ હોવાથી જાંગીયાનું માર્કેટ ડાઉન હતું. એમને એમ તો ફરાય નહિ, માટે એ કેળના પાંદડામાંથી બનેલા જાંગીયા પહેરતો... અલબત્ત, જંગલના જે ખૂણામાં બકરીઓની વસ્તી વધારે હોય ત્યાં એ જઈ શકતો નહતો.

ટારઝન શક્તિવર્ધક દવાઓ બહુ ખાતો, એમાં તો કહે છે કે, એક વખત ગુસ્સામાં આવીને એણે એક જ ટાઈમે બે સિંહોના જડબા કેવળ પોતાના હાથોથી ફાડી નાંખ્યા હતા.

પણ જંગલના દેસી મચ્છરો સામે એ અકળાઈ ઉઠતો, કારણ કે, મચ્છરનાં જડબાં કદી ફાડી શકાતા નથી. એ વાત જુદી છે કે, ડેન્ગ્યુ તાવની આ મૌસમમાં ટારઝન મગર કે અજગર કરતા મચ્છરથી વધુ ડરતો. એક કિંગ-કોબ્રા ટારઝનને કરડયો... પાંચ દિવસ સુધી સહેવાય નહિ એવી વેદનાઓ પછી 'કોબ્રો' મરી ગયો!

'ટારઝન ડાર્લિંગ, આજે હવારથી તીં કોંય ગળચ્યૂં નહિ...! ગરમાગરમ સસલાંનો શીરો બનાઈ આલું?' ઉત્તર ગુજરાતમાં નોંધાવેલી ને અમદાવાદમાં છોડાવેલી પ્રેમાળ પત્ની જૅઈને પાંદડાના સોફા ઉપર સૂતેલા ટારઝનના ગાલે ગરમ ઈંટનો શેક કરતા પૂછી જોયું. જંગલમાં નવી ગાડીઓની માફક વાઈફો ય નોંધાવવી પડે! સુઉં કિયો છો? (જવાબઃ અમે નોંધાવી છે તે અમને પૂછો છો...? દવે સાહેબ, હવે તમે પંખો ચાલુ કરો... જવાબ પૂરો!)

'ઓહ નો, જૅઈન... જસ્ટ લીવ મી અલોન! મારે કાંઈ ખાવું-પીવું નથી.'

'ટારૂ... ઓમ ખાધા-પીધા વન્યા તો ચેટલા દહાડા ચાલશે?'

'પીધા...? ઓહ જૅઈન, જરા જો ને ઝાડ ઉપર કાંઈ પડયું-બડયું છે? એકાદી બોટલ હોય તો...'

'આ તને હું થઈ જ્યું છઅ, ટારૂ? ઓણ તો તું છાશ પણ મિનરલ વોટરવાળી પીતો... આજે દારૂ ય દેસી...?'

'પહેલા સમું તરસનું એ ધોરણ નથી રહ્યું, પાણી મળે તો ય હવે પી જવાય છે!'

આખરે ટારઝનને ય પોતાનું પેટ ભરવાનું હતું. જંગલમાં રહીને ખાધે-પીધે એ જંગલી જેવો થઈ ગયો હતો. જંગલમાં જે કાંઈ ખાવાનું મળે, એ અંગુઠા-આંગળીઓથી નહિ, બન્ને મુઠ્ઠીમાં દબાઈ દબાઈને ખાતો હોવાથી એ કદી આઈસક્રીમ ન ખાઈ શકતો. રોજ નકરા પાંદડા અને કાચા-પાકાં ફ્રૂટ્સ ખઈ-ખઈને હોજરી ના બગડે? આ તો અત્યારે આપણી પ્રજા નસીબદાર છે કે, ડેરીનું પેશ્ચ્યુરાઈઝડ દૂધ મળે છે. ગાય-ભેંસનું સીધેસીધું દૂધ પીવાનું હોત તો, રખડતી ગાયોએ જે કાંઈ સડેલું ખાધું હોય, એનું રોગિસ્ટ દૂધ આપણે પીતા હોત.

ટારઝનનો આ જ પ્રોબ્લેમ હતો. દૂધ પીવા એણે સીધા ગાયના આંચળને બચકાં ભરવા બેસી જવું પડતું. એ દૂધ કાંઈ ચોખ્ખું ના હોય! જંગલભરના બળદીયાઓ ટારઝન પર બહુ ગીન્નાયા હતા. મૂંગી અને નિઃસહાય ગાયો ઉપર માનવજાતિનું આ 'અડપલું' ગણાયું. લીમડાના ઝાડ નીચે એક શિક્ષિત ગાયે તો મોંઢા પર સંભળાવી દીધું, 'તારા ઝાડ ઉપર ભેંસ-બકરી નથી?' (માર્ગદર્શનઃ આપણે ત્યાં વપરાતી, 'તારા ઘરમાં માં-બહેન નથી?' કહેવતનો સીધો જંગલી અનુવાદ માર્ગદર્શન પૂરું)

વિકલ્પ કોઈ હતો નહિ એટલે ખુદ બળદીયાઓ અને આખલાઓ પણ ગાયોને છોડીને કોથળીના દૂધો પીવા માંડયા હતા. એ લોકોને ટારઝન કોંગ્રેસના પ્રધાન સલમાન ખુર્શિદ જેવો લાગ્યો હતો કે, લાચાર લોકોનું ય એ ખઈ-પી જાય છે.

ઈન ફૅક્ટ, ટારઝન પાસે હાલમાં આવકનું કોઈ સાધન રહ્યું નહોતું. એનું કદાવર અને સ્નાયુબદ્ધ શરીર જોઈને શહેરના કોઈ 'જીમ'માં એને નોકરી મળી જશે, એવી શ્રદ્ધા હતી, પણ એને તો હુક્કાબારમાં 'બાઉન્સર'ની જૉબ મળતી'તી, એ કાંઈ લેવાય...? અડધી જિંદગી આટઆટલી કસરતો કરીને દેવોને શરમાવે એવું બોડી બનાવ્યા પછી, નોકરો 'બાઉન્સર'નો કરવાનો? આખરે તો વૉચમેન જ ને?

સતત સાત વર્ષથી ટારઝને જાળવી રાખેલું 'મિસ્ટર જંગલી યુનિવર્સ'નું ટાઈટલ, એનો ડ્રગ્સ-ટેસ્ટ પૉઝિટીવ આવતા આંચકી લેવામાં આવ્યું હતું. એ જંગલ ઓલિમ્પિક્સમાં જઈ આવ્યો. 'હાઈ-જમ્પની પ્રેક્ટિસમાં તો એ, તાડના ઝાડ સુધી ઊંચા કૂદકા મારતો. જંગલના ઝરણાઓ ઉપરથી કૂદી કૂદીને 'લોંગ-જમ્પો'શીખ્યો હતો. પૉલ-વૉલ્ટમાં એ બધાનો બાપ થાય એવો હતો કારણ કે, દોરડે-દોરડે રોજ લટકવાનું નહિ? જે માણસ ગેન્ડાની બોચી પકડીને કાચી સેન્કડમાં ઉલાળી મૂક્તો, એ ટારઝન પાસમાં ઘુસ્યો હશે, એવું સમજીને સ્ટેડિયમના વોચમેને થપ્પડ મારીને ખૂણામાં બેસાડી દીધો. 'ઊભો થઈશ તો અંગૂઠા પકડાઈશ...!' એવું વોચમેનથી ના ધમકાવાય... છોકરું ગભરાઈ જાય!

દસે દિશાઓથી હારેલો ટારઝન જંગલમાં પાછો આવ્યો.

'ટારૂ... આજ આટલું મોડું ચીમનું થયું? કોંય પત્યું? આઈ મીન... નોકરી-બોકરી...?' પડી ગયેલા મોંઢે ટારઝને ના પાડી, એમાં તો જૅઈને બન્ને કાનો પર હાથ દબાવીને જૅઈને, 'નહીં...ઈઈઈઈઈ...!!!' નામની ફૅમસ ચીસ પાડી. ટારઝનને આ રોજનું થયું'તું, એટલે એણે ચીસનો કાંઈ ભાવ ના આલ્યો.

'ડાર્લિંગ... ઓમ ને ઓમ તો ઝાડ કેવી રીતે ચાલે? (ઝાડ એટલે આપણા લોકોમાં 'ઘર' કહેવાય, એ)... કોંય કમાવા-બમાવાનું રાખો હવઅ!'

અચાનક એને યાદ આવ્યું કે, એનામાં એક જમાનાનો ફૂલ-ટાઈમ આખેઆખો કવિ જીવતો પડેલો છે, જે હજી સુધી એકે ય વાર વાપરવા કાઢ્યો નહતો. વપરાય નહિ તો ભલાભલા કવિઓ કટાઈ જાય. એને એ પણ ખબર કે, આજકાલ કવિ-શાયરો ધૂમ કમાય છે. નોટ ઓન્લી ધૅટ... એકોએક ગુજરાતી કવિઓ કાચો માલસામાન જંગલમાંથી જ લઈ જાય છે. યાદ કરો કોઈ બી જંગલી કવિની... સૉરી, કોઈ બી શહેરના કવિની જંગલી કવિતા...! જંગલમાં ઊગતી વનસ્પતિઓ કાચા માલ તરીકે કેવી કોમળતાથી વપરાઈ છે? કૂંપળ, વેલ, તણખલું, ફૂલની કળી, વૃક્ષની છાતી, નદીની બેવફાઈ, એની આંખો સમું માસુમ અમથું લીલું ઘાસ, સાપના લિસોટા, પંખીનું રૂદન...!

ટારઝનને બત્તી થઈ. એક જમાનામાં કોલેજમાં એ હોમવર્કના પાંદડાની પાછળ કોરી કવિતાઓ લખતો. ઝાડની સુખી છાલ ઉપર દિલ ચીતરીને મહીં એમાં તીર ઘુસાડતો ને એની ઉપર ગઝલ લખતો. યસ. કવિ જ બનવું છે! જે કાંઈ પુરસ્કાર મળ્યો, એમાં વકરો એટલો નફો જ છે ને? કવિઓનું તો કેવું છે કે, એક વખત વિચાર આવવો જોઈએ. આમાં તો વિચારને બદલે બીજું કાંઈ બી આવે, તે ના ચાલે. બારણે ટકોરા મારીને કોક ભિક્ષુક આવે, એમ ટારઝનના મનમાં વિચાર આવ્યો. એક કવિતાનું મુખડું લખી નાંખ્યું,

'ઝાડી-ઝાંખરા, ડાળખા-પાંદડા, ઘાસ ને તણખલાં,
તું બોલ સજની બોલ, બીજું શું છે મારી જીંદગીમાં?'

કમનસીબે, એની કવિતા બધા તંત્રીઓએ પાછી કાઢી. એ નિરાશ ન થયો, કવિઓ કદી નિરાશ ન થાય... દાઢી વધારે, બગલથેલો રાખે, ચાના પૈસા ચૂકવે... અને પછી સમો જોઈને એક આખી કવિતા સંભળાવે... પોતાને! એને ખ્યાલ આવી ગયો કે, કવિતા-કર્મ આપણું કામ નથી. વાઈફ જૅનની વાત તો સાચી હતી ને કે, પૈસા બનાવો. હૅરી પૉટર આવ્યા પછી કોઈ છોકરાઓ ફૅન્ટમ, મૅન્ડ્રેક કે ટારઝન-ઝીમ્બો-ફિમ્બોની સ્ટોરીઓ વાંચતું નથી.

... અને અચાનક ટારઝનને યાદ આવ્યું. ગયા વર્ષે જંગલની આગમાં સેંકડો વૃક્ષો અને ઘાસચારો બળીને ખાખ થઈ ગયા હતા. રાખના ઢગલે ઢગલા થયેલા. કોઈ પણ ટેન્ડર-બેન્ડરો ભરાવ્યા વગર ટારઝને એ ઢગલા બારોબાર વેચી માર્યા, એમાં એ ઘણું કમાયો. જંગલની પ્રજા તો આદિવાસીઓની હોય. શું બોલે?

ટારઝને કાચી સૅન્કડ બગાડયા વિના કોંગ્રેસમાં જોડાઈ જવાનો નિર્ણય કર્યો. ઝાડ ઉપરથી દોરડે લટકીને એ કોંગ્રેસ-ભવનની બારીમાં ખાબક્યો. કોંગ્રેસની મીટિંગ ચાલતી હતી. ટારઝને ગાયું, ''અરે દીવાનો, મુઝે પેહચાનો, કહાં સે આયા મૈં હૂં કૌન, મૈં હૂં ડોન, મૈં હૂં ડોન...હોઓઓઓ!'' બધા ઓળખી ગયા કારણ કે, બધા એ માંઈલા જ હતા. આજે ટારઝને રાખમાંથી કોલસા બનાવી દીધા છે. અબજો રૂપીયા કમાયો છે, જૅઈન જલસા કરે છે.

સિક્સર

- લખવામાં ભલે એ Karaoke લખાતું, પણ ઉચ્ચારમાં 'કૅરીઓકી' બોલાય છે... પેલા ફ્રેન્ચ પરફ્યૂમ Chanelની જેમ... ઉચ્ચાર 'ચૅનલ' નહિ, 'શનેલ' થાય છે. ... બસ આ તો તમારી જાણ ખાતર !

28/10/2012

ઍનકાઉન્ટર 28-10-2012

1 ‘ટેવાઈ જવું’ એટલે શું ?
- ડો. મનમોહનના કોલસા-કૌભાંડ પરથી દેશની નજર હટાવવા એ લોકો જ રોબર્ટનું કૌભાંડ લઈ આવ્યા. એના ઉપરથી નજર હટાવવા કોંગ્રેસીઓ એ જ સામે ચાલીને સલમાન ખુરશિદનું કૌભાંડ ચગાવ્યું... હવે સલમાનને બચાવવા દિગ્વિજયે બાજપાઈ ને અડવાણીના કૌભાંડો ચગાવ્યા... (જે સાચા હોવાના બેશક પૂરી શક્યતાઓ છે) બસ... આપણે સહુએ આવા બધાઓથી જ ટેવાઈ જતા શીખવાનું છે ! 
(સંજીવ જી. શાહ, અમદાવાદ)

2 મનમોહન કેમ કદી હસતા નથી ?
- દુનિયા આખી એની ઉપર હસવા માંડી છે એટલે.
(દેવેન્દ્ર ભંભા, તીરૂપુર-તામિલનાડુ)

3 કુદરતી ઉકળાટ ઉપરાંત હવે રાજકીય ઉકળાટ પણ વધતો જાય છે... ઠંડક ક્યારે થશે ?
- ૧૫- ડિસેમ્બર, ૨૦૧૨ પછી.
(અખિલ મહેતા, અમદાવાદ)

4 આપની નજરમાં જીંદગી ખરેખર શું છે ?
- !
(નવનીત વી. પરમાર, રાજકોટ)

5 આપ ગંભીર પ્રશ્નોના વિનોદી જવાબ આપો છો, પણ એમાં ય ગંભીરતા હોય છે. શું છે રહસ્ય ?
- હું પરણેલો છું.
(અફરોઝબેન મીરાણી, મહુવા)

6 બન્ને પક્ષે ગુણાંકો મેળવી લીધા છતાં, લગ્ન પછી અવગુણાંકો કેમ વધારે મળે છે ?
- લગ્ન પછી ગણિત પાકું થાય !
(કાજલ ત્રિપાઠી, ન્યુયોર્ક)

7 હું તમને જોયે ઓળખતી નથી. પણ તમે રસ્તે મળો તો તમને ઓળખવાની નિશાની કઈ ?
- ખબર પડવા છતાં મને જોઈને તમને હસવું ન આવે, તો એ જ અશોક દવે.
(મયૂરી ભાવેશ વોરા, જોરાવરનગર)

8 અભિમાનીઓ પોતાના અભિમાનથી જ ઘવાતા હોય છે. સુઉં કિયો છો ?
- જો કે.. ચેતવું નમ્ર માણસોથી, ઓકે ?
(હિમેશ કે. કુંઢડીયા, મુંબઈ)

9 જો કોઈ મહિલા વાચક તમને પૂછે, ‘મુઝસે શાદી કરોગે ?’ તો શું વિચારો ?
- ટેસ્ટ એનો ઊંચો ન હોય... મારો તો હોય ને ?
(દશરથસિંહ ચૌહાણ, અમદાવાદ)

10 મારૂ સપનું છે કે, વિશ્વમાં માત્ર ને માત્ર તિરંગો લહેરાય..... બસ !
- આ માસનો ‘અશોક દવે એવોર્ડ’ તમને આપવામાં આવે છે.
(મહમંદ નૂર મુંજાવર, સીમાસી-ઊના)

11 જેને લખતા વાંચતા આવડતું ન હોય, છતાં ‘એનકાઉન્ટર’માં સવાલો પૂછવા હોય તો કેવી રીતે પૂછવા ?
- તમે પૂછ્‌યો છે એવી રીતે.
(દિનેશ જોષી. દહીંસર)

12 એકવાર માત્ર જોવા માટે તિહાર જેલમાં જવું છે. કોઈ ઉપાય ?
- એક વાર પરણી ચૂક્યા હો તો, જોવા કરતા રહેવા જવું વધારે ફાયદેમંદ છે. સહુ પરણેલાઓ પણ એક વાર ફક્ત ‘જોવા’ જ ગયા’તા...!
(જગદીશ રસિકલાલ શાહ, રાજકોટ)

13 ભાગ્યમાં લખાયું હોય એટલું જ મળતું હોવા છતાં, માણસ પૈસા કમાવવા ભાગમભાગ કેમ કરે છે ?
- એ આડો ભાગે છે... ઉપર ભાગે તો ઉપર જતો રહે !
(ગાયત્રી એ. ઠક્કર, મુંબઈ)

14 ફિલ્મોના અશોક કુમાર અને ઈતિહાસના સમ્રાટ અશોક વચ્ચે ફેર કેટલો ?
- છાપાના અશોક દવે જેટલો.
(રસીલા દિલીપ શાહ, અમદાવાદ)

15 ‘વહાં લે જાતે હૈં કશ્તિ, જહાં તુફાન હોતે હૈ...’ એવા સાસુ-સસરા હોય તો શું કરવું ?
- હાલમાં તો ઘરમાં જે કાંઈ પડ્યું હોય એ વાપરી કાઢવું... આગળનું પછી જોઈશું !
(ભાવી છાયા, જૂનાગઢ)

16 એક ગરીબ મારી પાસે ૨૦-વર્ષ જૂનું ટીવી ભીખમાં માંગે છે... આપી દઉં ?
- એમ ના અપાય ! એને કહો, ‘એકની સામે એક ફ્રી’ મુજબ, ઘરમાં વીસેક વર્ષ જૂનું ને લોહી પીતું જે કાંઈ પડ્યું હોય, એ ય સાથે લઈ જવું પડશે !... પંખો ચાલુ કરો.
(માલવ મારૂ, સુરત)

17 આજના ન્યાયાધીશો કે લાંચવિરોધી બ્રાન્ચના અધિકારીઓ જ લાંચ લેતા હોય તો દેશનું મોરલ ક્યાં ગયું ?
- ઉંફ... દેશનું મોરલ પચ્ચા-પચ્ચા રૂપિયે મીટર ખાદી ભંડારમાં જોઈએ એટલું મળે છે.
(હરેશ ગાંધી, સેગવી-વલસાડ)

18 તમારી ભૂતપૂર્વ પ્રેમિકા વિશે શું વિચારો ?
- કેવી નસીબદાર હતી...ને પરમેશ્વરે કેવી સજા કરી ?
(શિવાંગી મનોજ શાહ, અમદાવાદ)

19 ઊંચુ શિક્ષણ પ્રાપ્ત કરવા છતાં ગણત્રી તો આંગળીના વેઢાંથી જ થાય છે. એવું કેમ ?
- વેઢાંનો બીજો એકે ય ઉપયોગ હોય તો બતાવો.
(મીરાં કે. સોઢા, સુરેન્દ્રનગર)

20 અરવિંદ કેજરીવાલ વિશે શું માનો છો ?
- પરપોટો.
(કવિતા સુબ્રમણ્યમ-શાહ, અમદાવાદ)

21 એક જ પત્ની રાખવાનો કાયદો ક્યારે રદ થશે ?
- એક ગોરધનવાળો કાયદો રદ થશે ત્યારે.
(નલિન હ. ત્રિવેદી, જામનગર)

22 સત્ય મઘુરૂં હોવા છતાં લોકોને કડવું કેમ લાગે છે ?
- છાતીની આરપાર સનનન... કરતું નીકળી જાય છે માટે.
(કિશોર વ્યાસ, ઘોઘા)

23 ‘વર્ષા’નું રૂપાંતર ‘વરસાદ’ થયું. સ્ત્રી લંિગમાંથી સીઘું પુલ્લિગ...? આવું જાતીય પરિવર્તન ??
- એ લોકોને બચ્ચું ય છે... ‘‘વર્ષ’’.
(રોહિત કે. દરજી, હિંમતનગર)

24 આગામી ચૂંટણીઓમાં ‘ઘરનું ઘર’ની ભેટ મળી છે, તો ‘વાંઢીને વર’નું શું ?
- ઘરની સાથે વર પેકેજ ડીલમાં આવી જાય છે.
(ઝૂબૈદા યુ. પૂનાવાલા, કડી)

25 આગામી ચૂંટણીમાં જમીન કે લેપટોપ મફત આપવાની જાહેરાતો થઈ છે... સુઉં કિયો છો ?
- કોંગ્રેસવાળા બેવકૂફો છે. ચૂંટાવાના જ નથી, એની ખાત્રી છે તો પછી પ્રત્યેક નાગરિકને આવી ફાલતુ ચીજો આપવાની શું કામ મેથી મારો છો ? કહો, દરેક નાગરિકને બંગલો, પ્રાયવેટ વિમાન અને મર્સીડીઝ-બેન્ઝ પણ મળશે.
(ડો. અબ્દુલગની મેહસાણીયા, સુરત)

26 હિંદુ, મુસ્લિમ, સીખ્ખ, ઈસાઈ... (અનુક્રમે રાષ્ટ્રપતિ, ઉપરાષ્ટ્રપતિ, વડાપ્રધાન અને સંરક્ષણ મંત્રી) સહુ પર ઈટાલિયન કન્ટ્રોલ ?
- બધું સરભર કરવા રાહુલ બાબાને પાકિસ્તાની સાથે પરણાવવો.
(નૈષધ દેરાશ્રી, જામનગર)

26/10/2012

'આયા તુફાન' ('૬૪)

અભી કમસીન હો, નાદાં હો, જાને જાના...
દારાસિંઘનું આયા તુફાન

ફિલ્મ : 'આયા તુફાન' ('૬૪)
નિર્માતા : રતન મોહન
દિગ્દર્શક : મુહમ્મદ હુસેનસંગીત : લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ
ગીતો : અસદ ભોપાલી
રનિંગ ટાઈમઃ ૧૪ રીલ્સ
કલાકારો : દારાસિંઘ, હેલન, અનવર, મારુતિ, ઈંદિરા બિલ્લી, શ્યામકુમાર, મનોહર દીપક, મધુમતિ, જીવનકલા, રાની, લલિતા દેસાઈ, પદ્મારાણી, ચંપકલાલા, હબીબ, ટુનટુન, શેખર પુરોહિત, અરૂણા, બેલા બૉઝ.

ગીતો:
૧. બુરા ન માનો સનમ, દિલ કી બાત... અભી કમસીન હો,નાદાં હો...  –  રફી, ઉષા કમલ
૨. જરા સમ્હાલના મેરી જાં અપની અદાએ, કે તેરા મેરા નયા નયા... – મુકેશ, લતા, કમલ
૩. આપને ક્યા કહા, મૈંને ક્યા સુન લિયા, દિલ કી હાલત ન પૂછીએ...  – લતા મંગેશકર
૪. તોહર નામ લઈ કે છોડા હૈ જમાના, સજન આ જાના...  –  લતા, ઉષા
૫. જિંદગી મેં આયા તુફાન, હુએ આજ સબ પરાયે, દિન યે કૈસે આયે... – મુહમ્મદ રફી
૬. હમ પ્યાર કિયે જાયેંગે, કોઈ રોક સકે તો રોક લે, ચાહે યે દુનિયા... – લતા મંગેશકર
(ગીત નં. ૫ ફારૂક કૈસરે લખ્યું હતું, જે આ ફિલ્મના સહદિગ્દર્શક પણ હતા.)

થૅન્ક ગૉડ... હું એવા કોઈ ભ્રમનો માણસ નથી કે, હું તો 'પ્યાસા', 'મધર ઈન્ડિયા' કે 'જાગતે રહો' જેવી કલાસિક ફિલ્મો જોનારો માણસ... મારાથી તો દારાસિંઘની ફિલ્મો જેવી ફિલ્મો જોવાય પણ ખરી?

ફિલ્મ મારા માટે કેવળ મનોરંજનનો વિષય રહ્યો છે. દરેક ફિલ્મ જોતા પહેલા હું મારું માનસ એ ફિલ્મના ઢાંચામાં ઢાળી દઉં છું, જેથી એ ખરાબ હોય તો એ ફિલ્મ મને ઓછી હેરાન કરે. ગુરૂદત્ત કે રાજકપુરની ફિલ્મ જોવાની હોય ત્યારે હું એક આદર્શ ક્રિટિક બની જઉં છું. એ લોકોની થોડી ય ગફલત ચલાવી ન લઉં ને જ્યારે આઈ.એસ.જોહર કે દારાસિંઘની ફિલ્મ જોવાની હોય તો હું બાળક કે પિટ-કલાસનો પ્રેક્ષક બની જઉં છું. દારાસિંઘના એકએક મુક્કે મને સખ્ખત મઝા પડતી જાય છે. જોહરની સાવ સ્ટુપિડ કૉમેડી જોઈને હું ખીલખીલાટ હસી પડું છું કારણ કે, એ વખતે મારામાં રાજ કપૂર બેઠો નથી હોતો! માટે બધી ફિલ્મોનો હું આનંદ ઉઠાવી શકું છું.

દારાસિંઘની આ જ કારણે મેં ઓલમોસ્ટ બધી ફિલ્મો જોઈ છે. પાંચ કૂવાની 'ઈંગ્લિશ ટૉકીઝ'માં તો એ જમાનામાં 'હન્ટરવાલી' કે 'મીસ ફ્રન્ટિયર મૅઈલ' જેવી નાદીયા-જોન કાવસની ઢીશુમ-ઢીશુમ ફિલ્મો તો ખૂબ આનંદ આપતી. બધામાં બુદ્ધિ અને લૉજીક દોડાવવા જઈએ તો મસ્તીનો આનંદ ગૂમાવવો પડે!

પણ દારાસિંઘની ફિલ્મ 'આયા તુફાન' મેં દારાસિંઘ માટે નહોતી જોઈ. મારા ખૂબ ફૅવરિટ સંગીતકારો લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલના બેનમૂન ગીતો જોવા સાંભળવા માટે જોઈ હતી, ધી ગ્રેટ કોરીયોગ્રાફર પી. એલ. રાજના નૃત્ય નિર્દેશનમાં હેલનના અપ્રતીમ ડાન્સીઝ જોવા માટે જોઈ હતી.

'૬૦ના દાયકામાં આવી ફિલ્મો બનાવવામાં મોહમદ હુસેન (સાચો ઉચ્ચાર 'મુહમ્મદ' હોવો જોઈએ, પણ બધા મુસલમાનો એટલા શિક્ષિત નથી હોતા...!)ની માસ્ટરી હતી. આજની સુપ્રસિદ્ધ કોરિયોગ્રાફર ફરાહખાન અને 'હાઉસફૂલ'વાળા કૉમેડીયન નિર્માતા-દિગ્દર્શક સાજીદખાનના ફાધર અને સી-ગ્રેડની ફિલ્મોના હીરો-દિગ્દર્શક કામરાન પણ આવી ફિલ્મો બહુ બનાવતા અને ચોક્કસ પ્રેક્ષકોમાં એ ચાલતી પણ ખરી. એ વખતની બાળકલાકાર બહેનો ડૅઝી અને હનીમાંથી હની ઈરાની સાથે કામરાને લગ્ન કર્યા, એના આ બે સંતાનો અને પછી તો કામરાને ઘણી ફૂટપાથો ઉપર લારી-ગલ્લાં ઊભા કરવા માંડયા. એમાંનો એક ગલ્લો એટલે 'ગૂંજ ઉઠી શેહનાઈ'ની હીરોઈન અમિતા પણ ખરી.

ફિલ્મ 'આયા તુફાન'માં મોહમદ હુસેને એક કામ સારું કર્યું કે, હીરો દારાસિંઘને લીધો, હીરોઈન હૅલનને બનાવી અને સંગીત હજી નવાસવા આવેલા લક્ષ્મી-પ્યારેને આપ્યું, એમાં એની ય જાણ બહાર વાત બહુ મોટી બની ગઈ. તમને થોડો ય ઉમદા નાચગાના જોવાનો શોખ હોય તો તાબડતોબ આ ફિલ્મની ડીવીડી મંગાવી લો.

દારા સાથે વિશ્વ પ્રસિદ્ધ કુશ્તીબાજો બૅરોન વૉન હૅગ્ઝી, ત્રિલોકસિંઘ, કિંગકોંગ અને રે ઍપોલિનની મઝાની કુશ્તિઓ જોવા મળશે. વર્લ્ડ-રેસલિંગમાં દારાસિંઘનો 'ઈન્ડિયન ડૅડ-લૉક' નામનો દાવ બહુ પ્રસિદ્ધ થયો હતો. અલબત્ત, હવે તો ટીવીની WWF જેવી ચેનલો પર ઈવન આપણા 'ધી ગ્રેટ ખલી' જેવા મહાકાય પહેલવાનોને જોયા પછી દારાસિંઘનું બોડી બહુ ફિક્કું લાગે. 'સિક્સ-પેક' (છાતી નીચે સ્નાયુઓની 'ત્રણ-દૂ-છ' કરચલીઓ પડે, એને સિક્સ-પેક કહે છે.) તો જાવા દિયો, દારાના તો પેટના ભાગમાં એ વખતે ય ચરબીના થર જામેલા જોવા મળતા હતા. આ ઉપર વિશ્વના કુશ્તિબાજોના નામો લખ્યા છે, એ બધાના આજના WWF ના પહેલવાનો સામે તો ચણા ય ન આવે, પણ દારાસિંઘને માન એટલા માટે વિશેષ આપવું પડે કે, એ જમાનામાં આવા જ ગ્રેટ પહેલવાનો સામે એ વર્લ્ડ-ટાઈટલ જીત્યો હતો. કરામત એના શરીર-સૌષ્ઠવમાં નહિ, કુશ્તીના એના કરતબોમાં હતી, ભારતીય અખાડાઓમાં શીખેલા એના દાવપેચ વિદેશી પહેલવાનોને બહુ અઘરા પડતા હતા.

ઓકે. ઍક્ટિંગ તો બહુ દૂરની વાત છે, પણ ફિલ્મ ઈન્ડસ્ટ્રીથી સાવ અજાણ એવા દારાસિંઘને બોલતા ય નહોતું આવડતું, એટલે એની શરૂઆતની તમામ ફિલ્મોમાં એનો અવાજ 'ડબ' કરવામાં આવ્યો હતો. 'ડબ' એટલે એને બદલે બીજા કોઈનો અવાજ રેકોર્ડ કરીને ફિલ્મમાં વપરાય. તમે એને શક્તિના પર્યાય તરીકે ઓળખો કે નહિ, એ તમારો પ્રોબ્લેમ છે, પણ આજે ય, વાત તાકાતની નીકળે છે તો ઘરઘરમાં ય નામ દારાસિંઘનું લેવાય છે.

ફિલ્મોની બહારની કોમેડી એ થતી કે, એના અલમસ્ત સ્નાયુઓ બતાવ-બતાવ કરવાના મોહમાં દારાની ફિલ્મોના બધા દિગ્દર્શકો મોટા ભાગની ફિલ્મોમાં એને ઉઘાડો જ રાખતા. દારાને આખી ફિલ્મમાં ઉઘાડો રાખવામાં પ્રોબ્લેમ એ થતો કે, મેઈક-અપ ફક્ત મોંઢાનો થતો. છાતી અને જાંઘોને તો કેવી રીતે ને કેટલી વાર ગોરી બતાવવી? પરિણામે, તમે ફિલ્મ જોતા હો તો હસવું એ વાતનું આવી જાય કે, પાવડરના ધોળા ધોળા લપેડાં કરેલાં મોંઢાની સામે બાકીના શરીરના રંગનો કોઈ મેળ ન ખાતો. હેલનને તો હું રૂબરૂ મળ્યો છું, એટલે ખબર છે કે, બિલકુલ ચીઝના કૅક જેવી એની ગોરી ચામડી છે. પરિણામે ઉઘાડા દારાસિંઘની સાથે એ ઊભી હોય ત્યારે કેસર-પિસ્તાની કૂલ્ફીની બાજુમાં મકાઈ-ડોડો ઊભો રાખ્યો હોય એવું લાગે.

આ ફિલ્મને બહાને ચર્ચા લક્ષ્મી-પ્યારેની સિદ્ધિની કરી લેવા જેવી છે. હજી તદ્દન નવાનવા એ બન્ને આવ્યા હતા. દેખિતું છે. કોઈ મોટા બેનરની ફિલ્મો એમને ન મળે. ધાર્મિક અને આવી ઢીશુમ-ઢીશુમ છાપની ફિલ્મો જ મળે. વેપારી સંગીતકાર હોય તો પોતાની ઉત્કૃષ્ટ ધૂનો, ભવિષ્યમાં સારી ફિલ્મ માટે સાચવી રાખે. ઓહ માય ગૉડ, તમે 'આયા તુફાન'ના ગીતો સાંભળો ત્યારે ખબર પડે કે, આ બન્ને સંગીતકારોએ એવા કોઈ માપ દંડો રાખ્યા વિના, જે મળી તે તમામ ફિલ્મોમાં કલાસ-વન બ્રાન્ડનું સંગીત જ આપ્યું. રફી સાહેબનું 'અભી કમસીન હો, નાદાં હો, જાને જાના...' ચાહકોને પૂછી તો જુઓ, એમના બેસ્ટ ગીતો કરતા સહેજ પણ ઉતરતું કહેવાય? ફિલ્મ 'સતી સાવિત્રી' કે 'હરિશચંદ્ર-તારામતી' જેવી પૂરી ધાર્મિક હોય કે 'પારસમણી', 'છૈલાબાબુ', 'લૂટેરા' કે 'આયા તુફાન' જેવી તદ્ન સી-ગ્રેડની હોય, એમનું સંગીત 'સત્યમ્, શિવમ્, સુંદરમ્' કે 'સરગમ' કક્ષાનું જ હોય. કોઈ પણ ગીતમાં સંગીતને એ લોકો ઠાંસોઠાંસ ભરી દેતા. અનિલ બિશ્વાસ, સી. રામચંદ્ર, ખૈયામ, કલ્યાણજી-આણંદજી કે રવિની જેમ એવું નહિ કે, ખર્ચો બચાવવા બને ત્યાં સુધી ઓછામાં ઓછા વાજિંત્રોનો ઉપયોગ કરવો. એ બન્નેની પ્રેરણામૂર્તિમાં શંકર-જયકિશનની રાહો પર જ ચાલીને લક્ષ્મી-પ્યારે પણ પોતાના સંગીતને ભરચક બનાવતા. આ ફિલ્મમાં તો એમણે મને અનોખો ઝટકો ય આપ્યો છે. રફીસાહેબના 'અભી કમસીન હો...' પહેલા ઉષા મંગેશકર અને કમલ બારોટ પાસે એક માની ન શકાય એવું અદ્ભુત સુરીલું મુખડું ગવડાવ્યું છે, 'બુરા ન માનો સનમ...' ગીતનું ફક્ત મુખડું જ બનાવીને લક્ષ્મી-પ્યારેએ કેવી મધુરી ધૂન વેડફી નાંખી? ભાગ્યે જ સાંભળવા મળે, એવા ઠેકા સાથે ડાન્સ-ડાયરેક્ટર પી. એલ. રાજે અદ્ભુત નૃત્ય-નિર્દેશન (કોરિયોગ્રાફી) આપ્યું છે. આ એક જોવો ગમે એવો રૂમાલ-ડાન્સ પણ હતો. રફીનું આવું ગીત કોઈ નહિ ને મનોહર દીપક જેવા ઘણા કદરૂપા ડાન્સ-ડાયરેક્ટરને ગાવા મળે, એમાં ભલે લક્ષ્મી-પ્યારેનો વાંક ન ગણીએ કે મુકેશની સાથે લતા મંગેશકર અને કમલ બારોટવાળું ખૂબ જાણીતું ગીત, 'જરા સમ્હાલના, મેરી જાં અપની અદાયેં...' એક વૃદ્ધ અને પહેલાવાળા કરતા ય વધુ કદરૂપા લાગતા ડાન્સર સોહનલાલ પાસે ગવડાવ્યું છે, એનો જીવ પણ કેટલો બળે?

એ વખતે ફિલ્મના નૃત્ય ગીતોની અભિનેત્રીઓના નામો ટાઈટલ્સમાં જુદા આપવામાં આવતા હતા. અહીં પણ ડાન્સ-ડારેક્ટર પી. એલ. રાજની સાથે અરૂણા બેલા બૉઝ, મધુમતિ, રાની, મનોહર દીપક (મધુમતિનો પતિ) અને સોહનલાલ નૃત્યોમાં ચમકે છે.

આ ફિલ્મમાં લક્ષ્મી-પ્યારેનો એક આંચકો ય જોવા-સાંભળવા મળ્યો. કામરૂ દેશનો રાજકુમાર શ્યામકુમાર (એટલે 'જ્હૉની મેરા નામ'નો ગુંડો, જે 'સોના ભી જાયેગા, ઔર પૈસા ભી જાયેગા'વાળી ફાઈટ-સીક્વન્સમાં દેવ આનંદના હાથનો માર ખાય છે. સુરૈયા સાથે 'તુ મેરા ચાંદ મૈં તેરી ચાંદની, હોઓઓ' ગીત ગાનાર પણ આ જ શ્યામકુમાર, જે મૂળ પાકિસ્તાનમાં જન્મેલો પઠાણ હતો.) રાજકુમારી હૅલન માટે ભેટ લઈને આવે છે, ત્યારે આશ્ચર્યજનક રીતે બેકગ્રાઉન્ડમાં ચિત્રગુપ્તની ફિલ્મ 'ઓપેરા હાઉસ'માં લતા મંગેશકરે ગાયેલા, 'સોના ના, સિતારોં કા હૈ કહેના, ખ્વાબોં કે અંઘેરે મેં ન રહેના'ની બેઠી ધૂન વાગતી હોય છે. એવી જ રીતે, દારાને ફસાવવા ઈંદિરા બિલ્લી ઢોંગ કરીને દારા પાસે પોતાને આખી ઉચકાવે છે, એ દ્રષ્યમાં ફિલ્મ 'જંગલી'ના લતા મંગેશકરના, 'જા જા જા, મેરે બચપન, કહીં જા કે ફિર ના જા...' ગીતની ધૂન ઍકોર્ડીનમાં વાગે છે. આવું બને જ કેવી રીતે, એ નથી સમજાતું.

ફિલ્મના છેલ્લા બને રીલ્સ રંગીન છે, એટલે રાહત કરતા ખુશી એ વાતની કે, લતાનું બેનમુન, 'હમ પ્યાર કિયે જાયેંગે, કોઈ રોક સકે તો રો લે...' કલરમાં જોવા મળે છે.

એક જમાનામાં થોડી ઓછી પણ તો ય થોડી જાણિતી બનેલી અભિનેત્રી પદ્મારાણી (આપણી ગુજ્જુ ફિલ્મોની બારમાસી ગાંવ કી ગોરી) જીવનકલા અને લલિતા દેસાઈ (આશુ) પણ આ ફિલ્મમાં છે. આશુને તો અર્જુન હિંગોરાનીની ઑલમોસ્ટ બધી ફિલ્મોમાં બધી રીતે 'સૅક્સી'ગર્લ તરીકે રજુ કરવામાં આવતી. આપણા અન્ય ગુજરાતી ચરીત્ર અભિનેતા શેખર પુરોહિતની પણ દારાસિંઘ બ્રાન્ડની ફિલ્મોમાં બોલબાલા હતી. ખૂબ સારો એક્ટર, પણ સી-ગ્રેડની ફિલ્મોમાં વેડફાઈ ગયો! હૅલનનું કોરું માથું હજી કોઈએ જોયું પણ નહિ હોય. એની માં બર્માની અને પિતા યુરોપિયન હોવાને કારણે સ્કીન ચીઝ જેવી ગોરી અને વાળ બ્લોન્ડ હોવાને કારણે મોટા ભાગે તો દરેક ફિલ્મમાં ઈન્ડિયન દેખાવા માટે એને માથે વિગ પહેરવી પડી છે. એ વાળમાં પીંછા, કલર્સ અને સ્વિચો ય બહુ નાંખતી. બહુ ઓછી ફિલ્મોમાં હૅલને હીરોઈન તરીકે કામ કર્યું છે. ઍક્ટ્રેસ તરીકે નામ મોટેથી લેવાય એવું નથી, પણ ડાન્સર તરીકે એનાથી કોઈ મોટું નામે ય લેવાય એવું નથી. 'આયા તુફાન'ના હૅલનના એકોએક ડાન્સીઝ બહુ ઉમદા છે.

મારુતિ પાસે કોમેડીનું ટાઈમિંગ અને સૅન્સ ઉમદા હતી. ઢીંચી ઢીંચીને હનુમાનજીને પ્યારો થઈ ગયો. હનુમાનજી ઉર્ફે મારૂતિ તેલ પીતા હશે, પણ આ દારૂ પીને લાંબો થઈ ગયો. સી-ગ્રેડની આવી ફિલ્મોમાં કોમેડીનો વિભાગ મારૂતિ, કુમુદ ત્રિપાઠી કે કમલ મેહરા સંભાળતા, જેઓ ગરીબ નિર્માતાઓના મેહમુદ, જ્હોની વોકર કે રાજેન્દ્રનાથ કહેવાતા.

ક્યારેક... ફૉર ઍ ચૅઈન્જ, આવી ફિલ્મો જોવાય પણ ખરી અને એમને માટે લખાય પણ ખરૂં!

24/10/2012

પોલીસ સ્ટેશનમાં

અમારી બાજુમાં ચોરી થઈ.

આ વખતે અમે નહોતી કરી, એટલે નિરાંત હતી. આઈ મીન, આ વખતે અમારા ઘેર નહોતી થઈ, એટલે નિરાંત હતી.

ડર એ હતો કે, દેખાવમાં અમારું આખું ફૅમિલી ખાસ કાંઈ સજ્જન લાગતું નથી. પોલીસ આવશે તો એ લોકોને અન્ય ખુલાસાઓની જરૂર જ નહિ પડે. મારું મોંઢુ ય એવું છે કે, પોલીસવાળો તો ઠીક, ડૉક્ટરો ય કોઈ પાર્ટી-બાર્ટીમાં મળે, તો સીધી સલાહ આપવા માંડે છે, 'દાદુ... બીજું બધું બરોબર છે... બસ, પીવાનું છોડી દો.'

હું દારૂ નથી પીતો, એની જાહેરાત મારે આ રીતે કરવી પડે, એની ય મને શરમ આવે છે કારણ કે, દોસ્તોમાં મારી છાપ ખરાબ પડે છે કે, 'આ તો... હંહ... દારૂ ય નથી પીતા...' અને સંતો-મહાત્માઓ મારો ભરોસો નથી કરતા કે, આ નહિ પીતો હોય!
'કવ છું, અસોક... આ જરા કપડાં હારા પે'રી લિયો... પોલીસું આવશે તો તેમને આવા જોઈને બીજાં ખુલાસા માંગસે જ નંઈ...' ઘરમાં આપણે થોડા કાંઈ શૂટ પહેરીને બેઠા હોઈએ? ઘરમાં હું તો ચડ્ડો પહેરીને બેસું છું. સારી ભાષામાં એને 'શૉર્ટ' કહેવાય, પણ ઘેર પોલીસ આવવાની હતી, એટલે સારી ભાષાની જરૂર ક્યાં પડવાની હતી, એટલે નવરાત્રી માટે સિવડાવી રાખેલા પોપટી રંગનો કૂરતો અને નીચે શ્યામ ગુલાબી ચોયણીમાં હું પોલીસો સામે શું કામ છેલછબિલો લાગું?
'હેં...?'

'
હું કઈ સાડી પે'રૂં...?'
'સ્ટુપિડ જેવી વાતો ના કર... ઘરમાં પોલીસ આવે છે, તારા પિયરીયાઓ નહિ!'

'
પણ હું કે'તી'તી કે, ઈ લોકો કાંય પૂછે તો તમે છાનીના રે'જો... કાંય બાફી નો મારતા...'

'
તે ચોરી આપણે ક્યાં કરી છે કે, બાફવાનું ય આપણે હોય?'

'
એમ નંય, એમ નંય...! ઈ લોકોનો હાઉ જ એવો હોય ને, કે આપણે ચોરીયું નો કયરી હોય તો ય જવાબ 'હા'માં જ દેવાઈ જાય...!'

પણ સોસાયટીમાં સન્નાટો ધમધોકાર છવાઈ ગયો હતો, ચોરની બીકે નહિ, પોલીસની બીકે!

ઘણીવાર પ્રજાને, કોનાથી વધારે બીવાનું છે, એની ખબર હોય છે. કોક કહેતું હતું કે, આમાં તો પોલીસ આપણા ઘેર આવે, પછી આપણને ત્યાં બોલાવે ને જરા ગભરાઈ જઈએ તો ધમકાવે.

એમને શક પડે તો ધોલધપાટે ય કરે. કોકની ઓળખાણ કાઢવા જઈએ તો બે ધોલ વધારે મારે... હઓ!

ચોરી તાજી જ થઈ છે, એટલે અત્યારે તો પોલીસનું પેટ્રોલિંગ સોસાયટીમાં ય ચાલુ હોય, એટલે અમે ઘરની બહાર નીકળતા ન હતા. જીવનમાં જ્યારે ડરીને ચાલવાનું હોય ત્યારે ચાલ ચોર જેવી થઈ જાય. આપણે કોઈની સામે નજર ન મીલાવી શકીએ. સામે પોલીસ ઊભી હોય ત્યારે કોઈ સજ્જન માણસ લશ્કરની પરેડમાં નીકળ્યો હોય, એવો ટટ્ટાર થઈને ચાલી ન શકે.

'
જુઓ દવે સાહેબ, આમાં આપણાથી બહુ પડાય નહિ... મને તો પોલીસ પૂછશે તો હું કહી દેવાનો છું,'' હું તો ઘરમાં હતો જ નહિ... જે કાંઈ પૂછવું હોય, એ મારી વાઈફને પૂછો...' ગાંધીનગરમાં આપણે છેક સુધી ઓળખાણો છે, એવા કાયમ ફડાકા મારતા પડોસી દોશી સાહેબ થોડા નહિ પણ ઘણા ગભરાયેલા અવાજે મને સલાહ આપતા હતા. એકવાર એમની વાઈફે મારી ચામાં ભૂલથી એક ચમચી ડૅટોલ નાંખી દીધું હતું, ત્યારથી અમારા ઘરમાં ય કોઈને આવડું અમથું છોલાય-બોલાય ત્યારે ડૅટોલને બદલે અમારાથી ય ભૂલમાં ચા ચોપડાઈ જાય છે.

'
વાઈફ...? તમે છટકીને તમારી વાઈફને ભરાઈ દેવા માંગો છો? આવું તો કેવી રીતે ચાલે?' મેં પૂછ્યું.

'
અરે દાદુ, સોસાયટીમાં બધા એમ જ કરવાના છે...!'

'
યૂ મીન... બધા તમારી વાઈફ ઉપર જ ઢોળી દેવાના છે?'

'
નૉન સૅન્સ...! અરે પોતપોતાના ભાગે પડતી આવેલી વાઈફોના માથે!'

'
એનું લૉજીક શું?'

'
લૉજીક? અરે, લૅડીઝ સાથે પોલીસો જરા આમન્યાથી વાત કરે.'

ટેન્શનમાં તો અમે સહુ હતા. બધાની વાતોનો સાર એટલો હતો કે, સામાન્ય માણસો સાથે ય પોલીસની વાત કરવાની ઉદ્ધતાઈથી આપણે ટેવાયેલા ન હોઈએ. જેમ જેમ આપણે દયામણા મોંઢે વાત કરતા જઈએ, એમ હાળા આપણને દબાવતા જાય. પોતે તો બહું વર્ષોથી પોલીસની ધોલધપાટ ખાઈ ખાઈને જમાનો જોઈ નાંખ્યો હોય, એમ બુબુભાઈએ બહુ અધિકૃતતાથી કહ્યું, 'બૉસ... પોલીસની થપ્પડ અને આપણે ઘરઘરમાં મારીએ, એ થપ્પડમાં બહુ ફેર, 'ઈ! બને તો એ લોકોની સામે જ નહિ આવવાનું...!'

'
અરે પણ... એમ એ લોકો થપ્પડ-બપ્પડ મારે શેના? આપણે તો કોઈ ચોર છીએ?' એક વડીલે ડરતા કહ્યું.

'
આપણે તો કોઈ વાંધો જ આવવાનો નથી. આપણને બોલાવશે તો કહી દઈશું, મોદી અમારા સગામાં થાય!'

'
એમ તો અમારે ગાંધીનગરમાં થોડી ઘણી પહોંચ તો ખરી...! અમારા બાબાના મૅરેજમાં એક ધારાસભ્ય આયેલા...'

'
જો... હું તો ચોખ્ખું કહી દેવાનો છું. ચોરી થઈ ત્યારે અમે લોકો તો એલિસબ્રીજ એક ફ્રેન્ડના ઘેર હતા. અમને તો ચોરી થવાની વાતની જ ખબર નથી.'

'
સ્ટુપિડ જેવી વાતો બંધ કરો હવે! અરે, આ ઠોલાઓના હાથમાં પાંચ-પચ્ચી પકડાઈ દેવાના...! નૉટો બતાડો એટલે કોઈ નામ ના લે આપણું...!'

'
મને એક આઈડિયો આવે છે...!'

'
આઈડીયો...? કે આઈડીયા?'

'
અરે ભ', મારો આઈડિયો જરા મરદ જાતનો છે, એટલે આઈડિયો કીધો. આપણે એક કામ કરીએ. પોલીસવાળા આપણી સોસાયટીમાં આવે, એ પહેલા કાલે વહેલી સવારે આપણે બધા પિકનિક પર ઉપડી જઈએ... ત્યાં થોડા એ લોકો પૂછપરછ માટે આવે?'

'
', કોઈ પંખો ચાલુ કરો ને જરા...! આ ઈડીયટની તો બૈરીમાં કે એની વાતમાં... કોઈ દમ જ નથી હોતો!'

'
એ લાલા... કોઈની વાઈફ માટે આવું ના બોલાય!'

સોસાયટીના ઘરે ઘરે આખી રાત પ્લાનો બનતા રહ્યા. પોલીસ આવે તો શું જવાબ આપવો!

પોલીસ આવી જ નહિ. ચોરી ઘનુભ'ઈના ઘેર થઈ'તી. ફરિયાદમાં એમની વાઈફનો નૅકલેસ ગૂમ થયાની નોંધાઈ હતી. એ પોલીસમાં જઈને કહી આવ્યા કે, ક્ષમા કરજો. ચોરી-બોરી થઈ જ નથી. નૅકલેસ ઘરમાં ને ઘરમાં જ આડોઅવળો મૂકાઈ ગયેલો.

ઈન ફૅક્ટ, ચોરી થયેલી. નૅકલેસ તો ગયો જ. ઘનુભ'ઈ શાણા માણસ નીકળ્યા. વાત પોલીસના ચોપડે ગઈ, એટલે ચોર પકડાય અને હાર પોલીસના હાથમાં આવે, તો પણ ઘનુભ'ઈને પાછો મળવાનો નથી... આઈ મીન, મળે તો ય ૨૦-૨૫ વર્ષો પછી મળે. પોલીસ પહેલા તો હારનું બિલ માંગે. પછી શહેરમાં ચોર પકડાય, એમ આવી ફરિયાદ નોંધાવનારાઓને ઓળખ-પરેડ માટે બોલાવે. રોજના ધક્કા.

એના કરતા હારના જે સી ક્રસ્ણ કરી નાંખવું સસ્તું પડે.

મનમોહનો, શરદ પવારો, રૉબર્ટ વાઢ્રાઓ, નીતિન ગડકરીઓ પાસેથી રૂપિયો ય પાછો મળવાનો છે? બસ. ભૂલી જાઓ.

સિક્સર
-
હોટેલમાં ડિનર લેવા ગયા પછી બિલ કેટલા ચકાસે છે?
-
ચકાસો તો ખબર પડશે કે, ગુજરાતની મોટા ભાગની હોટેલમાં એકાદ-બે ડિશો વધારાની કે સબ્જી-રોટીનો મૅનુમાં લખેલા ભાવથી વધારે ભાવ લઈ લે છે. મહેમાનો પાસે 'પો પાડવા બિલ ચકાસવું શરમજનક ગણાય, એ વાતનો કેટલીક હોટેલવાળા પૂરો ફાયદો ઉઠાવે છે!